วิธีการเลี้ยง ว่าน 4 ทิศ

ว่านสี่ทิศมีเป็นไม้หัวที่เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีการระบายน้ำดี เช่น ดินปนทรายที่มีความเป็นกรดเป็นด่าง ประมาณ 6.1

ในกรณีที่ปลูกเลี้ยงในกระถางควรใช้ดินผสมที่มี ดิน : ทราย : ขี้เถ้าแกลบ : ปุ๋ยหมัก ในอัตราส่วน 2 : 1 :1 :1 ดินผสม 1 ลูกบาศก์เมตร ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ปริมาณ 1 กิโลกรัม และปูนขาวครึ่งกิโลกรัม และรดปุ๋ยเคมีละลายน้ำสูตร 15-15-15 ความเข้มข้น 50 มิลลิกรัมต่อลิตรทุกสัปดาห์

ว่านสี่ทิศที่เจริญเติบโตเต็มที่จะมีใบ 4-6 ใบ จะผลิตใบใหม่ได้เดือนละใบ และทุก ๆ 4 ใบ จะมีตาดอกและจุดกำเนิดหัวการเกิดตาดอกขึ้นอยู่กับอายุและขนาดของหัว หัวขนาด 22-24 เซนติเมตร ให้ช่อดอกได้ 1 ช่อ หัวใหญ่กว่า 24 เซนติเมตร ให้ดอกได้ 2 ช่อ

ในต่างประเทศมีการรักษาตาดอกของว่าน 4 ทิศไม่ให้ฝ่อ โดยการขุดหัวขนาดใหญ่ ผึ่งให้กาบนอกแห้งที่ 23 -องศาเซลเซียส เก็บหัวไว้ที่ 13 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 8 สัปดาห์ ที่ 17-29 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 2 สัปดาห์ ที่ 9 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 8 สัปดาห์ และที่ 21-25 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 2 สัปดาห์ เมื่อนำออกปลูกจะแทงช่อดอกในเวลา 6-8 สัปดาห์

สำหรับในประเทศไทยมี วิธีทำให้ว่านสี่ทิศออกดอก คือ ให้งดการให้น้ำ จนใบแห้งแล้วทำการขุดหัวที่มีขนาดใหญ่ มีเปลือกนอกสุดของหัวสีน้ำตาล หรือดำ นำไปเก็บไว้ที่เย็น 4-10 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 8 สัปดาห์ และเมื่อนำออกปลูกจะแทงช่อดอกภายในเวลา 2 สัปดาห์

วิธีการขยายพันธุ์ ว่านสี่ทิศ

ว่านสี่ทิศเป็นไม้หัวที่มีความทนทาน ปลูกได้ในประเทศไทย และว่านสี่ทิศสามารถขยายพันธุ์ได้ถึง 4 วิธีคือ


การเพาะเมล็ดว่านสี่ทิศ
เป็นการขยายพันธุ์เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ โดยการถ่ายละอองเกสร ผลจะแก่ภายใน 30-35 วัน เมล็ดมีเปลือกสีดำ ไม่มีการพักตัว ควรนำเมล็ดไปเพาะทันที หรือภายใน 7 วัน ใช้วัสดุที่การระบายน้ำดีและมีความชื้นสม่ำเสมอ เมล็ดจะงอกภายใน 10-14 วัน

ตัวอย่างเมล็ดว่านสี่ทิศ จาก Amaryllisbulbs.org

การแยกหัวหรือการแยกหน่อว่านสี่ทิศ
เป็นการขยายพันธุ์เพื่อให้ได้ต้นเหมือนเดิมหัวจะเกิดขึ้นบริเวณกาบใบ

การผ่าหัวว่านสี่ทิศ
เป็นการขยายพันธุ์เพื่อให้ได้ต้นเหมือนเดิม โดยผ่าหัวตามยาวออกเป็น 4-8 ส่วน นำแต่ละส่วนแยกให้แต่ละชิ้นมี 2 กลีบหัว เรียก twin-scales ปักชำในวัสดุปลูกที่มีการระบายน้ำดี ประมาณ 3 เดือนจะเกิดหัวตามบริเวณซอกของ scales การแช่ twin scales ในสารละลาย BA หรือ kinetin ทำให้เกิดหัวได้ดีขึ้น

ตัวอย่างการผ่าหัวว่าน โดย ป้าจายท้ายสวน จาก Pantip.com

การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อว่านสี่ทิศ
เป็นการขยายพันธุ์เพื่อให้ได้ต้นเหมือนเดิมเป็นปริมาณมาก ในเวลารวดเร็ว ในสภาพปลอดเชื้อ โดยใช้ส่วนต่าง ๆ ภายในดอกตูม ได้แก่ กลีบดอก ก้านชูอับละอองเกสร รังไข่ หรือจากหัวโดยใช้ส่วนของ scale ที่มี basal plate ติดอยู่ด้วย

ตัวอย่างการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ โดย รศ.ดร.อรดี สหวัชรินทร์

อ้างอิงจาก
http://blog.taradkaset.com, มกราคม 13th, 2011
http://topicstock.pantip.com/jatujak/topicstock/2009/06/J8002418/J8002418.html
http://www.ku.ac.th/e-magazine/february46/agri/bulb.html

วิธีเลือกว่านสี่ทิศ

วิธีเลือกว่านสี่ทิศ เพื่อให้ได้ว่านสี่ทิศพันธุ์แท้

ว่านสี่ทิศเป็นไม้หัวที่มีลักษณะคล้ายหอมหัวใหญ่ หัวว่านแต่ละสายพันธุ์ก็จะดูเหมือนกันหมด
การเลือกซื้อจึงควรสังเกตุก่อนซื้อทุกครั้งเพื่อให้ได้หัวว่านสี่ทิศพันธุ์แท้ สำหรับเทคนิคในการเลือกซื้อว่านสี่ทิศมีดังนี้

ภาพตัวอย่างหัวว่านสี่ทิศ ขนาดเล็ก

การดูลักษณะหัวว่านสี่ทิศ
ว่านสี่ทิศจะมีขนาดหัวต่างกันตามสายพันธุ์ หากเป็นว่านสี่ทิศฮอลแลนด์ หรือพันธุ์ต่างประเทศ จะมีหัวขนาดใหญ่ บางสายพันธุ์จะมีเส้นรอบวง ประมาณ 24-30 ซม.และน้ำหนักหัวนึง เกิน 400 กรัม เลยทีเดียว เช่นพันธุ์ Carina จากฮอลแลนด์

แหล่งขายว่านสี่ทิศที่เชื่อถือได้
ในการเลือกซื้อว่านสี่ทิศ แหล่งที่นิยมไปซื้อได้แก่ตลาดต้นไม้ จตุจักร โดยจะมีการนำเอาหัวว่านสี่ทิศมาวางขาย ราคาประมาณ 20-40 บาท แต่การซื้อหัวว่านที่แหล่งนี้ จะไม่สามารถรู้ได้เลยว่าจะได้ว่านสี่ทิศพันธุ์แท้ตรงตามที่เจ้าของร้านประกาศไว้หรือไม่ เพราะดูจากภายนอกจะเหมือนกันหมด จึงควรดูขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง และน้ำหนัก ประกอบกันด้วย

อีกวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เลือกว่านได้ถูกใจ นั่นคือเลือกแบบที่ปลูกในกระถางแล้ว ดอกใกล้บาน ทำให้สามารถเลือกสีที่ถูกใจได้เลย

นอกจากตลาดต้นไม้จตุจักรแล้ว ยังมีผู้นำว่านสี่ทิศมาขายทางอินเตอร์เน็ต หลายร้านด้วยกัน เช่น

Royal Colors จากฮอลแลนด์ เป็นร้านที่มีว่านสี่ทิศหลากหลายสายพันธุ์ให้เลือก มีทั้ง ว่านสี่ทิศดอกซ้อน ว่านสี่ทิศดอกใหญ่พิเศษ ว่านสี่ทิศขนาดเล็ก เป็นต้น แต่ราคาจะค่อนข้างสูง รวมค่าส่งแล้วถึงเมืองไทย ก็น่าจะมีราคาระหว่าหกร้อย-แปดร้อยบาทต่อหัวเลยทีเดีียว

Wanthai.com เป็นร้านขายว่านสี่ทิศนำเข้าจากฮอลแลนด์ และว่านสี่ทิศพื้นเมือง โดยมีให้เลือกหลายพันธุ์ เช่น Apple Blossom Carina Alfresco เป็นต้น ราคาก็มีตั้งแต่ 80 บาท ถึง 700 กว่าบาทต่อหัว ทางร้านจะจัดส่งว่านสี่ทิศให้ทางไปรษณีย์อีกด้วย

Flower R Us ร้านขายว่านสี่ทิศทางอินเตอร์เน็ตอีกเช่นกัน โดยมีว่านสี่ทิศฮอลแลนด์ ว่านสี่ทิศแอฟริกาใต้ เช่นพันธุ์ Nymph Aphrodite Sweet Nymph เป็นต้น ราคาประมาณ 350 บาท ต่อหัว และทางร้านมีการจัดส่งผ่านไปรษณีย์เช่นกัน

ว่านสี่ทิศ ไม้หัวที่ให้ดอกสวยงาม

Amaryllis

ว่านสี่ทิศ

ว่านสี่ทิศเป็นไม้หัวที่มีความสวยงาม และปลูกง่าย ว่านสี่ทิศมีหลายสายพันธุ์ และมีถิ่นกำเนิดในต่างประเทศ เช่น แอฟริกา อเมริกาใต้ มีผู้นำไปปลูกในฮอลแลนด์ แอฟริกาใต้ ใต้หวัน และประเทศไทย โดยนำไปขยายพันธุ์จนได้สายพันธุ์ใหม่ๆ เป็นจำนวนมาก ว่านสี่ทิศ สายพันธุ์ใหม่ๆ จึงมีสีสันสวยงาม ดอกใหญ่ และมีดอกหลายแบบให้เลือก

ว่านสี่ทิศสายพันธุ์ที่นิยมปลูกกันมาก จะมี ว่านสี่ทิศฮอลแลนด์ ว่านสี่ทิศจากแอฟริกาใต้ และว่านสี่ทิศสายพันธุ์พื้นเมือง ที่เรียกว่าว่านสี่ทิศไทย โดยว่านแต่ละสายพันธุ์จะมีผู้นำไปปรับปรุงสีสัน จนมีหลากหลายพันธุ์ให้เลือกดังนี้

ว่านสี่ทิศฮอลแลนด์ ได้แก่ Lady Jane, Susan, Carina, Tosca, Elvas, Temptation, Apple Blossom เป็นต้น


ว่านสี่ทิศจากอาฟริกาใต้ ได้แก่ Blushing Bride, Honeymoon, Wedding Dance, Joker, Top Choice, Alfresco

ตัวอย่างว่านสี่ทิศจากแอฟริกาใต้

ว่านสี่ทิศไทย ได้แก่ ว่านรางเงิน ว่านรางนาค ว่านรางทอง เป็นต้น